Een kort verslag van onze woordvoering bij de presentatie van het nieuwe coalitieakkoord 'De Kanteling' van de partijen VVD, De Lokale Partij en PRO21.

Dinsdag 22 september 2015 is er een nieuwe college en coalitie aangetreden. Wij zijn van mening dat de gebeurtenissen die geleid hebben tot deze wisseling van coalitie en oppositie nooit hadden mogen gebeuren. Los van de inhoud van het dossier zondagsrust, betreuren wij de procesgang. Deze is zoals op 29 juni al genoemd onbetrouwbaar, onbehoorlijk en onzorgvuldig geweest. Het is een teleurstellende ervaring dat bij de VVD ‘Samen de uitdaging aangaan’ niet in goede handen is gebleken. Dit loopt door in het onzorgvuldig omgaan met het draagvlak in de samenleving voor het voornemen om de zondagsrust in Nijkerk op te geven.

Een nieuwe coalitie is de politieke realiteit en daarin zullen wij onze eigen rol op ons nemen. De fractie CU-SGP hecht aan bestuurlijke kwaliteit en een eerlijk verhaal voor de gemeente Nijkerk. Waarin aandacht en zorg is voor kwetsbare inwoners en hard gewerkt wordt aan de kwaliteit van de Nijkerkse samenleving.

Het doet ons goed met regelmaat te lezen dat beleid met kracht wordt doorgezet, dat het lopende veranderingsproces gecontinueerd wordt. Het ingezette beleid is richtinggevend. Ondanks de titel van het akkoord, ‘De Kanteling’,  zien wij veel goede zaken, welke onder moeilijke omstandigheden en weerstand zijn ingezet, nu niet van tafel gaan. Er wordt gekozen voor goede zorg en de bescherming van de zwakke in de samenleving. Dat ligt ook ons na aan het hart. Wij vinden dat dan ook wij een wijs beleid.

Naast de voortzetting zien wij ook een kanteling, maar daarover later meer. Dit akkoord heeft bij onze fractie heel veel vragen opgeroepen, zoveel dat we ze niet allemaal kunnen maar ook niet willen stellen. Erg concreet is en wordt het akkoord niet. De meer inhoudelijke vragen zullen we bewaren voor bij het bij het collegeprogramma en zullen we dan stellen aan de betreffende wethouder. Wel hebben wij enkele vragen aan de fractievoorzitters van de nieuwe coalitie.

Een coalitieakkoord beschrijft de politieke uitgangspunten voor de komende coalitieperiode. Het laat zien welke oplossingen worden gekozen voor grote maatschappelijke vraagstukken. Het schetst een vergezicht van waar de coalitiepartijen naar toe willen. Onze fractie is op zoek naar de gezamenlijke visie van deze nieuwe coalitie.

In het akkoord lijkt de coalitie, na de intro, al in de allereerste zin aan te geven welke kant zij op wil. ‘Met een andere manier van werken willen wij de kracht en de inventiviteit van inwoners, instellingen en bedrijven inzetten om tot innovaties en breed gedragen oplossingen te komen. Daarbij sturen wij op een andere manier aan en geven wij meer ruimte aan de samenleving.’

Die andere manier van werken, moet dat een verandering worden ten opzichte van de vorige coalitie of ten opzichte van de voorgaande raadsperioden?

De woorden kanteling en vooral innovatie komen in het akkoord prominent naar voren. Onder ‘kanteling’ verstaat de nieuwe coalitie ‘ruimte geven aan innovatie’. Al lezend lijkt die innovatie echter vooral betrekking te hebben op het feit dat verantwoordelijkheden bij de samenleving gelegd gaan worden. Inwoners, bedrijven en instellingen moeten innovatief worden. En de gemeente zal dat stimuleren. Maar hoe gaat de gemeente dat doen? Alleen door heel veel te praten, of hebben de coalitiepartners daar wellicht meer ideeën over?

Bij het doorlezen van het akkoord viel ons sterk op dat er geen woord in staat over de rol en betekenis van het maatschappelijk middenveld.

Onze vraag aan de fractievoorzitters van de nieuwe coalitie:

Hetzelfde geldt voor de plaats van gezinnen en jeugd.

Als het gaat om de zorg geeft de nieuwe coalitie aan dat de meest kwetsbaren prioriteit hebben. Zoals u weet ligt deze doelgroep de fractie CU-SGP na aan het hart en we zijn blij dat ze ook op de steun van de nieuwe coalitie kunnen rekenen. Wij gaan ervan uit dat het eerder door onze fractie ingediende amendement over het sociale gezicht van Nijkerk dan ook richtinggevend zal zijn voor verdere keuzes en beleid. Maar toch hebben wij zorg op dit dossier. Er wordt aangegeven te verwachten dat het tekort van 1,7 miljoen op termijn op te vangen is door snijden in bureaucratie, meer integraal en preventief te werken. Daar kan niemand tegen zijn. Alleen hebben we als raad bij eerdere kortingen hetzelfde uitgesproken en daarna ook de conclusie getrokken dat dit erg lastig is. De bureaucratie lijkt op sommige vlakken zelfs toegenomen te zijn door de decentralisaties. Daarbij is er naar veel organisaties al een korting doorberekend. Kan de nieuwe coalitie aangeven op grond waarvan ze verwachtten dat het nu wel of nogmaals haalbaar is? Heeft u concrete aanwijzingen die deze uitspraak kunnen onderbouwen?

We missen op een aantal punten informatie over een gezamenlijke oplossingsrichting van deze coalitie als het gaat om actuele maatschappelijke vraagstukken. Bijvoorbeeld: het aantal statushouders dat Nijkerk moet huisvesten in een sociale huurwoning neemt snel toe. Voor de vakantie zijn wij hierover al geïnformeerd. Gezien de ontwikkeling van de laatste weken zal deze vraag alleen nog maar toenemen. Wij hadden hierover een paragraaf verwacht in dit akkoord.

Onze vraag aan de fractievoorzitters van de nieuwe coalitie:

We hebben ook een paar vragen naar aanleiding van de ozb verhoging met 10%:

Het nieuwe coalitieakkoord heeft aandacht voor onderwijs en werk. Dat is mooi om te horen maar je zal maar thuis zitten zonder werk. Het is één van de grotere problemen in Nijkerk, die direct gevoeld wordt door burgers. Nijkerk is op het gebied van werkgelegenheid laat cyclisch. Alleen al kijkende naar de bijstandsuitkering (>400) en de ww uitkering (>900) zijn dat ruim 1300 burgers van Nijkerk zonder betaald werk. Waarom is er alleen maar aandacht in het coalitieakkoord voor het thema werk?

Over de binnenstad: Wat betekent het dat in hoofdstuk 3 van het coalitieakkoord staat dat vestiging van detailhandel buiten het centrum mogelijk gemaakt moet kunnen worden?  En stelt te streven naar concentratie van de middenstand in het centrum. Wat wilt ze nu?

Het kernenbeleid van deze coalitie lijkt zich te beperken tot het behoud van het voorzieningenniveau. Echter, juist  op het niveau van de kernen is het van belang om oog te hebben voor ontwikkeling woningvoorraad, woonmogelijkheden voor ouderen, bereikbaarheid per fiets en openbaar vervoer, behoud van tussenliggende natuurgebieden, etc. Wij begrijpen dat er op hoofdlijnen een akkoord is presenteert, maar we willen toch vragen iets meer duidelijkheid te geven over wat ze gaan doen om de onderscheiden kernen, inclusief de kleinere kernen zoals Appel en Holkerveen leefbaar te houden.

De nieuwe coalitie gaat in op de regionale samenwerkingen en het feit dat versnippering niet efficiënt is. Er zal een evaluatie plaatsvinden van de samenwerkingen. Onze vraag: gaat het dan om alle regionale samenwerkingen of alleen degene die betrekking hebben op het sociaal domein? Aan welke mogelijkheden denken ze concreet als het gaat om het herinrichten van die samenwerkingen, wetende dat we te maken hebben met wettelijke regelgeving en provinciale sturing?

Ook op het thema duurzaamheid zien wij alleen een voortzetting van het bestaande beleid en niet een kanteling naar nog duurzamer. Wij hadden hiervan meer verwacht.

Er wordt van de ambtelijke organisatie veel inzet, en flexibiliteit verwacht. Nieuw werken in een kleinere organisatie. De nieuwe coalitie verwacht ideeën en innovatie van inwoners en bedrijven. Ze vragen financiële offers van de samenleving om het begroting van Nijkerk op orde te krijgen. Maar zonder toelichting, zonder nieuw beleid vraagt u 100.000 euro voor een vierde wethouder. Graag horen wij wat het nut en de noodzaak hiervan is.

In onze tweede termijn hebben we kort de volgende punten naar voren gebracht:

1. Actieplan en tijdpad

Wat blijft hangen is de “w-w-w vraag”: Wie gaat Wat Wanneer doen?

Om kort te zijn missen we een uitwerking van het akkoord in een actieplan met tijdpad, wat nodig is om alle plannen daadwerkelijk waar te maken c.q. als raad te volgen in hoeverre ze gehaald worden!  Wij begrijpen dat dit in het collegeplan komt maar u geeft hen geen richting aan. Als dat straks maar goed gaat.

2. OZB-verhoging

Al zijn de argumenten redelijk valide (er is al jaren niet verhoogd en Nijkerk heeft qua landelijk gemiddelde een lage positie), toch is 10% in één keer wel erg rigide. Beter is een geringe jaarlijkse verhoging boven de inflatiecorrectie, bijv. 2 of 3%. Uiteraard heb je dan extra dekking nodig voor 2016, maar wellicht is die wel te vinden. Als je de verhoging beperkt tot 5%, heb je een dekking nodig van rond € 400.000.

3. 4^e Wethouder

De 4^e wethouder vinden we echt niet kunnen. Vooral als je aan alle kanten moet bezuinigen en een extra inspanning moet leveren van 1,7 miljoen. Daarmee vraag je  een bijdrage van de hele maatschappij zonder maatschappelijke discussie en dan ook nog eens € 100.000 extra uittrekken voor een extra wethouder? Van de organisatie vraagt u een kleinere organisatie en zelf gaat u uitbreiden met een 4^e wethouder.

4. De kanteling

Het akkoord wordt ‘De kanteling’ genoemd, maar is in grote lijnen vooral voortzetting van bestaand beleid dat door de fracties van het CDA, DE ChristenUnie/SGP en de VVD in gang is gezet.

Eigenlijk is er pas echt sprake van kanteling op 3 punten:

• De koopzondag
• De OZB-verhoging van maar liefst 10%
• Een extra wethouder

Uiteindelijk gaat deze kanteling de burger dus gewoon geld kosten, als dat dan de kanteling is?

Wij hebben echte zorgen over dit akkoord. De politieke situatie vraagt van onze fractie een andere rol.

Wij zullen constructief oppositie voeren. We denken dat het goed is voor Nijkerk wanneer we ook binnen deze raad constructief samenwerken. Respect en vertrouwen zijn daarin voor onze fractie belangrijke kernwaarden. Samenleven en samenwerken doen we samen. De voorstellen van dit nieuwe college zullen we beoordelen op hun kwaliteit en of ze aansluiten bij onze visie op de Nijkerkse samenleving. Wat goed is zullen we steunen, bij wat niet goed is zullen we met voorstellen komen.

De fractie CU-SGP blijft zich hard maken voor een samenleving waarin plaats en aandacht is voor iedere inwoner. Een samenleving waarin alle inwoners deel kunnen nemen aan het sociale en maatschappelijke leven. Dit mogelijk maken zien wij als een gezamenlijke opdracht voor overheid en inwoners. Wat ons betreft heeft het maatschappelijk middenveld hierin een belangrijk, zo niet cruciale rol. Iedere dag zetten in deze gemeente vele vrijwilligers en mantelzorgers zich in voor hun medemens. Wat ons betreft wordt de rol van het maatschappelijk middenveld versterkt en maken we nog meer werk van de ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers.

Hierop kunt u ons aanspreken en willen wij graag de samenwerking aangaan.

Wij wensen de nieuwe coalitie en dit nieuwe college veel wijsheid toe. Weet dat er voor de raad en voor het college elke zondag gebeden wordt en wij wensen hen Gods onmisbare zegen toe.